GERECHTSGEBOUW
Crackstate is in 1647/1648 gebouwd in opdracht van grietman Johannes Sytses Crack en bleef tot 1833 het woonhuis van de familie Crack en aanverwanten. In 1833 werd het een zetel van de arrondissementsrechtbank en het kantongerecht. Als onderdeel van het gerechtsgebouw werd in 1890 achter Crackstate een Huis van Bewaring gebouwd. Na vertrek van de rechtbank in 1923 hield het kantongerecht er nog tot 1952 zitting. Sinds 1952 is Crackstate een deel van het gemeentehuis.
In de Tweede Wereldoorlog is Crackstate het hoofdkwartier van de SD, de Sicherheitsdienst, met het politiebureau onder Duits toezicht. De Nederlanders worden in oktober 1944 ontslagen als het SD-Kommando Kronberger Crackstate in bezit neemt. Onder leiding van de Oostenrijkse SS-Hauptsturmführer Erich Karl Kronberger begint een waar schrikbewind in Friesland. Hoeveel slachtoffers het Kommando Kronberger in totaal heeft gemaakt, is na de bevrijding niet vastgesteld. Na de oorlog veroordeelt de Bijzondere Strafkamer van de Leeuwarder Rechtbank verschillende leden van het Kommando Kronberger voor de door hun begane misdaden. Kronberger zelf wordt in 1950 veroordeeld tot 14 jaar gevangenisstraf.
De gevangenis achter Crackstate wordt in 1973 afgebroken. In 1995, vijftig jaar na de Bevrijding, wordt bij Crackstate een monument onthuld ter nagedachtenis aan de – meer dan zestig – slachtoffers die in de Tweede Wereldoorlog door de bezetter zijn omgebracht in de Heerenveense gevangenis. Het monument bestaat uit een brokstuk van de muur van de voormalige gevangenis.
Lees meer op liberationroute.com
Foto Bron: Stichting Historie Heerenveen