‘Oord van verschrikking’ in 1944/1945
Achter Crackstate werd in 1890 een Huis van Bewaring gebouwd. Tijdens de Tweede Wereldoorlog dient dit gebouw als detentie- en verhoorruimte van de Sicherheitsdienst, de SD. Met de komst van het Kommando Kronberger in oktober 1944 ontstaat er een niets ontziend schrikbewind.
Honderden mannen en vrouwen uit Friesland, Drenthe en de Kop van Overijssel worden er door toedoen van dit commando opgesloten en verhoord. Niet alleen mensen uit het verzet, maar ook opgepakte onderduikers, veelal joden, spoorwegstakers en jongens die de Arbeitseinsatz hadden proberen te ontlopen. Meer dan zestig Nederlanders overleven hun gevangenschap in Crackstate niet door martelingen en executies. Crackstate is in ‘44/’45 de ‘hel van het Noorden’, het ‘Oord van verschrikking’.
De gevangenis is in 1973 afgebroken. In 1995, vijftig jarig na de bevrijding, wordt bij Crackstate een monument onthuld ter nagedachtenis aan de slachtoffers die hier door de bezetter zijn omgebracht. Tegelijkertijd verschijnt het boek ‘Oord van verschrikking – De gevangenis achter Crackstate ’44-’45’, een uitgave van de gemeente Heerenveen en het Museum Willem van Haren (nu Heerenveen Museum). Dit boek geeft een indringend beeld van deze onvoorstelbaar wrede periode, met onder andere ooggetuige-verslagen van voormalige gevangenen.
Foto’s Bron: Stichting Historie Heerenveen